Kawa to nie tylko espresso i latte. To także różnorodność gatunków, sposobów podania, metod parzenia i form, które potrafią diametralnie zmienić smak i aromat naparu. Dla początkujących świat kawy może wydawać się zawiły, ale poznanie jego podstaw pozwala lepiej zrozumieć, co tak naprawdę pijesz. Jakie są rodzaje kawy i czym się od siebie różnią? Oto kompleksowy przewodnik po świecie kawowych nazw, smaków i struktur.
Podział podstawowy – gatunki kawy
Zacznijmy od samego ziarna. Na rynku królują głównie dwa gatunki kawy:
Arabica (Coffea Arabica)
Najbardziej popularna, stanowi około 60–70% światowej produkcji. Charakteryzuje się delikatniejszym, złożonym smakiem – często z nutami kwiatów, owoców, czekolady. Zawiera mniej kofeiny niż robusta (ok. 1–1,5%).
Robusta (Coffea Canephora)
Bardziej odporna na choroby i warunki klimatyczne. Ma wyższą zawartość kofeiny (2–2,7%), intensywniejszy, ziemisty smak i więcej goryczki. Najczęściej używana w blendach do espresso, by dodać „kopa” i gęstą cremę.
Są też mniej znane gatunki, np. Liberica i Excelsa, które mają bardzo specyficzny smak, ale występują rzadziej i najczęściej regionalnie.
Jakie są rodzaje kawy pod względem napojów?
Przechodząc do kaw, które spotkasz w menu kawiarni lub możesz przygotować w domu – oto najpopularniejsze rodzaje kawowych napojów:
Espresso
Mała, intensywna porcja kawy zaparzona pod wysokim ciśnieniem. Standardowa objętość to 25–30 ml. To baza wielu innych napojów.
Doppio
Podwójne espresso – zaparzane z podwójnej porcji kawy (ok. 18–20 g), objętość: 50–60 ml.
Ristretto
Skrócone espresso – ta sama ilość kawy, ale mniej wody (15–20 ml). Jeszcze bardziej skoncentrowane.
Lungo
Przedłużone espresso – większa ilość wody (60–90 ml), łagodniejsze w smaku, często z większą goryczką.
Americano
Espresso z dodatkiem gorącej wody – objętość jak w klasycznej czarnej kawie, ale z aromatem espresso.
Cappuccino
1/3 espresso, 1/3 gorącego mleka, 1/3 mlecznej pianki. Klasyka wśród kaw mlecznych.
Latte
Espresso z dużą ilością gorącego mleka i cienką warstwą pianki. Łagodna, mleczna, idealna dla początkujących.
Flat White
Podwójne espresso + cienka warstwa mikrospienionego mleka. Mleczna, ale bardziej intensywna niż latte.
Macchiato
Espresso „z plamą” mleka – albo mleczna pianka dodana do espresso, albo odwrotnie – mleko z dodatkiem espresso (latte macchiato).
Mocha (Caffè Mocha)
Połączenie kawy, mleka i czekolady (syropu lub kakao). Dla tych, którzy lubią kawowe desery.
Cold Brew
Kawa parzona na zimno przez wiele godzin – łagodna, niskokwasowa, orzeźwiająca.
Kawa mrożona (Iced Coffee)
Zaparzona na gorąco i schłodzona – z lodem, mlekiem lub dodatkami smakowymi.
Kawa zbożowa / bezkofeinowa
Alternatywa dla tych, którzy chcą uniknąć kofeiny – np. Inka, kawa z cykorii, kawa bezkofeinowa z ziaren arabiki.
Alternatywne metody parzenia a rodzaje kawy
Rodzaje kawy można też klasyfikować według sposobu przygotowania – tu wchodzą w grę tzw. alternatywy:
Drip / V60
Parzenie przelewowe z użyciem filtra. Kawa delikatna, klarowna, często o owocowych nutach.
Chemex
Podobny do dripa, ale z grubszym filtrem i większą ilością naparu – idealny do picia w kilka osób.
French Press
Zaparzanie kawy przez zaparzenie jej w tłoku. Bogata, oleista, pełna tekstury.
AeroPress
Mobilna metoda ciśnieniowo-przelewowa. Szybko, czysto i z ciekawym profilem smakowym.
Syfon
Kawa zaparzana pod ciśnieniem pary wodnej – spektakularna metoda dająca klarowny, lekki napar.
Kawiarka (Moka)
Włoski klasyk – coś pomiędzy espresso a przelewem. Mocna, intensywna kawa idealna do mleka.
Kawa a sposób podania – klasyka i nowoczesność
Rodzaje kawy różnią się także sposobem podania:
- Kawa czarna – bez dodatków, parzona dowolną metodą
- Kawa biała – z dodatkiem mleka
- Kawa z przyprawami – np. kardamonem (styl bliskowschodni), cynamonem, imbirem
- Kawy smakowe – z syropami, bitą śmietaną, posypkami
- Deserowe – np. affogato (espresso z lodami), kawa z likierem (Irish coffee)
Warto próbować różnych form, bo smak i odbiór kawy potrafią się diametralnie zmieniać w zależności od proporcji, temperatury i dodatków.
Podsumowanie – jakie są rodzaje kawy?
Rodzaje kawy można podzielić na kilka poziomów – od gatunków ziaren (arabika, robusta), przez sposoby parzenia (espresso, przelew, cold brew), po sposoby podania (czarna, mleczna, smakowa). Wybór zależy od Twojego gustu, czasu i tego, czy chcesz się obudzić, czy może po prostu zrelaksować.
Najlepiej? Próbować wszystkiego. Kawa to świat pełen niuansów – i nie trzeba być baristą, by go zrozumieć. Wystarczy zacząć od ulubionej metody i powoli eksplorować resztę. Bo najlepsza kawa to ta, która smakuje Tobie – niezależnie od tego, czy to klasyczne espresso, kremowe latte czy delikatny drip.